Bibliotheek Nijkerk presenteerde de nieuwe Roboc@r eind juni aan het publiek. Het is de eerste flexibele 'programmeermobiel' waarbij alles rondom techniek en robotica in compacte vorm aanwezig is. Kinderen, maar ook volwassenen, kunnen in korte tijd kennismaken met techniek en programmeren. De Roboc@r is ontwikkeld in samenwerking met Fishertechnik.

Summerschool

De Roboc@r is een onderdeel van de Summerschool, een programma gericht op techniek en leren programmeren tijdens de zomerperiode in de bibliotheek. De andere activiteiten tijdens de Summerschool zijn een Drone-cup wedstrijd, workshop handletteren, programmeren met blue-bots en muziek maken met behulp van bijvoorbeeld fruit met de MakeyMakey.

Innovatiegelden

Het Summerschool-programma is gezamenlijk ontwikkeld door de Bibliotheken van Brummen/Voorst, Bibliotheek Nijkerk en Bibliotheek Noord Veluwe. De ontwikkeling van de Roboc@r is mede mogelijk gemaakt door de innovatiegelden van Rijnbrink.

Mooky komt eraan! We informeren je graag over dit gave platform en nemen je mee in alles wat komen gaat, zodat jongeren in het najaar zo goed mogelijk mee kunnen worden genomen in de wondere wereld van Mooky.

Dankzij de samenwerking die Rijnbrink startte met Mooky is het boek 'Match' van Buddy Tegenbosch omgezet naar een mooky die gratis beschikbaar is gesteld voor jongeren in Gelderland en Overijssel. De Gelderse en Overijsselse bibliotheken kunnen de mooky vanaf 26 september gratis aanbieden richting jongeren door de MarCom toolkit in te zetten. Voor de rest van Nederland is de desbetreffende mooky tegen betaling te lezen.

Voetbalclub N.E.C. en de bibliotheken in regio Nijmegen sloten op 17 april een uniek leesproject voor basisscholen af: ‘Scoor een boek!’. 275 leerlingen lazen in 10 weken tijd 4400 boeken. N.E.C.-voetballer Ted van de Pavert: “Mooi om kinderen te laten ervaren hoe leuk lezen kan zijn. Een goede taalvaardigheid helpt je verder in deze maatschappij!”

Nieuwe wereld
Vanaf groep 5 en 6 lezen kinderen steeds minder, blijkt uit onderzoek. Hoe zorg je dat je deze trend doorbreekt? Door een idool als voorbeeld in te zetten en een spel-element aan het lezen toe te voegen. Het resultaat? ‘Scoor een Boek!’ Bert Hogemans, directeur van Bibliotheek Gelderland Zuid: “Met elk boek dat kinderen lezen, stappen ze weer in een hele nieuwe wereld. Van spannende avonturen tot onbekende culturen. Dat ongemerkt het taalniveau van de kinderen erop vooruit gaat is mooi meegenomen.”
Het project in Nijmegen is opgezet met de Bibliotheek Gelderland Zuid, voetbalclub N.E.C. en de GGD.

Doelpunten
Tijdens ‘Scoor een Boek!’ lazen kinderen acht weken lang zo veel mogelijk boeken in de klas, gestimuleerd door een video-oproep van Ted van de Pavert en Maarten Paes van N.E.C. Met elk gelezen boek scoorden ze een ‘doelpunt’. Tijdens het project wisselden leerlingen hun favoriete boeken uit en stond leesplezier voorop. Ter afsluiting was op 17 april een feestelijke sportieve dag bij het voetbalstadion in Nijmegen. Dit project wordt ingezet op diverse basisscholen om leesplezier te stimuleren en leerlingen leeskilometers te laten maken. Op school én thuis.

Op diverse plekken in het land is 'Scoor een Boek' een succes. Kinderen motiveren elkaar met leuke leestips en er is tijdens het project een spectaculaire stijging van het aantal gelezen boeken per leerling. 
Meer informatie over de aanpak van Bibliotheek Gelderland-Zuid: kijk op www.obgz.nl/scooreenboek.

In 2020 zijn we vanuit het netwerk van Overijsselse en Gelderse Bibliotheken begonnen met de pilot Samen Digi-TAAL. Nu de pilot (voorjaar 2022) is afgerond is het tijd om terug te blikken en te evalueren. Wat hebben we met elkaar geleerd? De opgedane ervaringen en nieuwe inzichten gebruiken we om vervolg te geven aan het project in de toekomst.

In het kader van de Media Ukkie Dagen organiseerde Rijnbrink een Webinar ‘Appvoeding’ voor deelnemende Gelderse en Overijsselse bibliotheken. “Mooi in elkaar gezet, het liep flexibel.”, aldus Bibliotheek Noordwest-Veluwe. Ook Bibliotheek Nijkerk reageert: “Fijn dat het op deze manier kon, voor herhaling vatbaar.” Elin Groot Rouwen, adviseur bij Rijnbrink, nam het voortouw en vertelt er graag meer over het proces. 

Afgelopen weken klonk, tijdens de feestelijke en sportieve afsluitingen op diverse locaties in heel Nederland, het eindsignaal van Scoor een Boek! In Gelderland deden 11 scholen mee, met een verrassend eindresultaat.

Gezinsaanpak staat bij veel bibliotheken in Gelderland en Overijssel hoog op de agenda. Veel projectleiders/specialisten zijn daarbij op zoek naar trainingen voor collega’s of partners (zoals leerkrachten of pedagogisch medewerkers) over het herkennen, signaleren en doorverwijzen van laaggeletterdheid. En hoe kies je de juiste interventie, zoals bijvoorbeeld een training? Om kennis te nemen van divers aanbod organiseerde Rijnbrink een proeverij.

In het schooljaar 2020-2021 organiseert Stichting Lezen voor de tiende keer een voorleeswedstrijd voor pabo's.

De VoorleesExpress is in 2015 bij de Gelderse Bibliotheken als pilot gestart vanuit vijf bibliotheken. De resultaten van deze driejarige periode zijn verwerkt in een infographic. Alvast een tipje van de sluier:  het voorleesritueel is geïntroduceerd bij bijna 600 gezinnen. Kijk hier om de infographic met de feiten en cijfers van de pilot 2015-2017 te bekijken. En landelijk onderzoek bewijst: de VoorleesEspress werkt!

Tijdens de pilotperiode is ingezet op verdere uitbreiding en het vormen van een netwerk van VoorleesExpress locaties binnen Gelderland. In 2015 is de pilot gestart met vijf Bibliotheken in zes gemeenten. Inmiddels zijn we gegroeid naar acht Gelderse Bibliotheken die samen met hun lokale partners de VoorleesExpress uitvoeren in 19 gemeenten: Barneveld, Berg & Dal, Brummen, Doetinchem, Doesburg, Elburg, Hattem, Heerde, Lingewaard, Lochem, Nijkerk, Nijmegen, Oldebroek, Overbetuwe, Voorst, Renkum, Rheden, Rozendaal en Zutphen. Daarnaast zijn zes Bibliotheken betrokken bij de VoorleesExpress als samenwerkingspartner in zes gemeenten, waar een andere organisatie franchisenemer is. Bekijk het totaaloverzicht van alle VoorleesExpresslocaties.

Onderzoek Erasmusuniversiteit: kinderen presteren beter op tekstbegrip

In het rapport 'Effectiviteit van de Voorleesexpress' (in voorbereiding) van Broens en Van Steensel van de Erasmusuniversiteit in opdracht van Kunst van Lezen blijkt dat kinderen die hebben meegedaan met de VoorleesExpress significant beter presteren op tekstbegrip. Het volledige rapport volgt nog, maar dit goede nieuws kunnen we vast melden! Voor meer informatie, kijk op de website van Rijnbrink.

Provinciale samenwerking

De VoorleesExpress is een initiatief van landelijke franchisegever Stichting VoorleesExpress. In Gelderland startte het project met Bibliotheek Gelderland-Zuid i.s.m. Tandem Welzijn, Graafschap Bibliotheken, de Bibliotheek Nijkerk, de Bibliotheek Brummen-Voorst en de Bibliotheek Noord-Veluwe. Namens het Gelders Bibliotheeknetwerk is Rijnbrink franchisenemer geworden. Door de gezamenlijke franchiseconstructie zijn de projectkosten lager en is het mogelijk – ook voor de kleinere kernen – om te starten met de VoorleesExpress. De pilot is mede mogelijk gemaakt door cofinanciering van het Oranje Fonds, het Kansfonds en het Vsbfonds.

Ook in 2018 rijdt de VoorleesExpress door in Gelderland. Het project is onderdeel van de programmalijn Jeugd & Onderwijs van het Gelders netwerkprogramma. In 2018 zetten we in op een bereik van 350 gezinnen en verdere uitbreiding van het werkgebied. Voor meer informatie over (starten met) de VoorleesExpress kun je contactop opnemen met Linda Voortman via mail: linda.voortman@rijnbrink.nl of bel: 06-30195599.

We werken vanuit alle Bibliotheken aan een geletterde samenleving. Voor de jeugd, jongeren en gezinnen. Maar hoe blijven we bij? Hoe vertalen we (nieuwe) inzichten vanuit de wetenschap en praktijk naar onze alledaagse werkpraktijk?

Deze maand toert de Bibliotheek West-Achterhoek met de WoWi-bus langs elf kernen van de gemeente Bronkhorst om mensen kennis te laten maken met de mogelijkheden van digitalisering. Onlangst stond de bus in Halle, waar de lokale tv-zender Regio8 opnames maakte. Benieuwd waar de Wowi!-bus deze maand nog staat? Bekijk het hier.

De roadshow maakt deel uit van het project Meedoen in Bronckhorst. Rijnbrink voerde ten behoeve van dit project in opdracht van de Bibliotheek een onderzoek uit naar de digitale vaardigheden die ouderen (55+) nodig hebben om aangehaakt te kunnen blijven bij bijvoorbeeld de zorg. Zo zijn er ouderen en verschillende zorgverleners geïnterviewd.

Uiteindelijk draagt het onderzoek bij aan het vormen van een sluitende aanpak van laaggeletterdheid en bevordering van digitale vaardigheden binnen de gemeente Bronckhorst.  Het onderzoek is bekostigd vanuit het innovatiebudget van Rijnbrink.

Landelijke pilot ‘Hoger Bereik’

De uitkomsten van het onderzoek zijn ook van nut voor de landelijke pilot ‘Hoger Bereik’ vanuit de Koninklijke Bibliotheek. Deze pilot is gericht op het bereiken van de doelgroep laagtaalvaardigen met Nederlands als eerste taal. De Bibliotheek West-Achterhoek neemt deel aan deze pilot.

Gemeente Zevenaar zet samen met lokale partners in op aanpak laaggeletterdheid en het bereik van de NT1 doelgroep. Daar is het project Sterk door Taal uit voortgevloeid. De gemeente heeft Kunstwerk! de Bibliotheek gevraagd om als partner het project op te pakken. Het oorspronkelijke idee was om dit vanuit het Taalhuis te coördineren en laagtaalvaardige ouders te bereiken via scholen. Echter kwam Samen Digi-TAAL op hun pad en is het project breder getrokken.

In Gelderland zijn diverse bibliotheken gestart met Samen Digi-TAAL, een programma voor ouders van peuters en kleuters gericht op taalontwikkeling. Vanuit de Bibliotheek Twenterand zijn er inmiddels ook positieve ervaringen. In november begonnen 18 gezinnen uit de gemeente Twenterand aan Samen Digi-TAAL als onderdeel van de gezinsaanpak. De Bibliotheek maakt onderdeel uit van een werkgroep met lokale partners.

Begin 2020 startte Rijnbrink samen met een aantal bibliotheken de pilot Samen Digi-TAAL. Dit is een project waarbij gezinnen tablets met educatieve apps in bruikleen krijgen, zodat ouders met hun kinderen daar thuis mee aan de slag gaan. Tijdens ouderbijeenkomsten wordt er aandacht besteed aan thema’s rondom lezen en het gebruik van de apps. Een mooie manier om via deze gezinsaanpak kinderen én hun ouders te helpen met taal. Bibliotheek Oldenzaal, Veluwezoom, Brummen-Voorst en Fundament uit Losser deden afgelopen jaar mee met deze pilot.

Het project Samen Digi-TAAL vindt zijn oorsprong bij basisschool de Horizon in Delft. Met hen is er een samenwerkingsovereenkomst gestart om te kijken of dit project binnen Gelderland en Overijssel voor de bibliotheken ook mogelijkheden biedt.

Waarom Samen Digi-TAAL?
Er zijn al verschillende programma’s die bijdragen aan het bevorderen van geletterdheid en leesplezier en het doorbreken van de cyclus van laaggeletterdheid. Denk aan de Bibliotheek op schoolen de Voorleesexpress. Het project Samen Digi-TAAL is hier een waardevolle aanvulling op, omdat het gebruik van digitale hulpmiddelen een goed middel blijkt te zijn om taalontwikkeling en leesplezier te stimuleren. Voor de jongste kinderen én hun ouders!

Wat is Samen Digi-TAAL?
Op welke manier een project als Samen Digi-TAAL het beste in te zetten is, is lokaal maatwerk. Vaak wordt de samenwerking met een basisschool en voorschoolse organisaties gezocht, omdat je ouders via deze partners het beste bereikt. Maar het project kan ook aansluiten bij andere bestaande programma’s van de bibliotheek, zoals de VoorleesExpress.

Kinderen van groep 1 en 2, maar ook peuters van de kinderdagopvang krijgen gemiddeld 20 weken een tablet in bruikleen mee naar huis. De techniek op de tablet kan zo ingeregeld worden dat er op afstand nieuwe apps geplaatst en oude apps verwijderd kunnen worden. De enige voorwaarde is dat er thuis wifi nodig is om de tablets te kunnen gebruiken. De tablets zijn zo ingesteld dat je er niet mee op internet kan, maar dat alleen de apps te gebruiken zijn.

Ouderbijeenkomsten en contact cruciaal
De ouderbijeenkomsten binnen Samen Digi-TAAL zijn cruciaal en daarom is deelname aan deze bijeenkomsten in bijvoorbeeld Delft een voorwaarde om mee te kunnen doen. Tijdens deze bijeenkomsten, die gemiddeld één keer per maand plaatsvindt, krijgen ouders uitleg en instructies over de apps en hoe ze hier met hun kind mee om kunnen gaan. Soms gebeurt dit 1 op 1. Door het contact met de ouders kan er op maat gekeken worden wat nodig is en kan het zijn dat ouders zelf ook hulp nodig hebben bij hun eigen (digi) taalvaardigheden. Er kan dan een warme doorverwijzing plaatsvinden naar bijvoorbeeld het Taalhuis van de Bibliotheek.

De tablet als middel
De tablet wordt samen met andere materialen in een rugtas meegegeven. De meerwaarde zit hem dan ook in de koppeling van de apps op de tablet met een fysiek boek, of activiteiten rondom bijvoorbeeld een digitaal prentenboek. Na ca. een maand worden er weer nieuwe apps beschikbaar gesteld en nieuwe materialen meegegeven. Op de basisschool de Horizon in Delft zijn kinderen heel enthousiast en leren er veel van. ‘Dat boek heb ik al op de Ipad gelezen juf!’

Ben je benieuwd naar de ontwikkelingen van de pilot met bibliotheken in Gelderland en Overijssel? Neem dan contact op met Evelien Wietsma.

Samenwerken aan een taalrijke thuisomgeving, dat is waar Rozet, Stichting PAS en gemeente Arnhem subsidie voor hebben aangevraagd bij Tel mee met Taal. De subsidie werd toegekend en in 2018 is het project gestart.

Belangrijke onderdelen

• Bouwen van een netwerk van voorzieningen rondom kinderen, ouders en taal 
• BoekStartcoach in het consultatiebureau 
• Woordenwinkeltjes in de Bibliotheek; aansprekende bijeenkomsten voor peuters en hun ouders rondom een prentenboek
• Scholing van professionals op gebied van samenwerking met ouders

Praatplaat

De onderdelen van het project zijn in een praatplaat verwerkt. Hierin wordt weergegeven hoe in Arnhem wordt samengewerkt aan de taalontwikkeling van kinderen. De praatplaat wordt gebruikt om met ouders in gesprek te gaan, en elkaar als professional op te zoeken. Bekijk de video waarin Jonathan Simonis van Stichting PAS en Niesje Meijeringh van Rozet vertellen over de samenwerking en het doel.

Samen bereiken we meer!

Begin 2020 hebben de organisaties VGGM, Rozet, Rijnstad, SPA, Skar, Partou, gemeente Arnhem en Stichting PAS de intentie uitgesproken om van de taalrijke thuisomgeving een gezamenlijke prioriteit te maken. Hierbij worden ze ondersteund door Actief Ouderschap. De deelnemers hebben een intentieverklaring getekend waarin zij verklaren om de komende jaren te werken aan het programma Taalrijke thuisomgeving. Hiervoor wordt in Arnhem gewerkt met het programma Thuis in Taal dat in Rotterdam al een aantal jaren met succes draait. Begin 2021 gaan drie leerkringen van start, twee voor kinderopvanglocaties en één voor de overige partners. Om de intentie en inspiratie voor langere periode vast te houden wordt het programma en de werkwijze ook geborgd in het stedelijke beleid. 

Voor vragen kun je contact opnemen met Niesje Meijeringh, Coördinator BoekStart en dBos bij Rozet.

De BiebBoys timmeren hard aan de weg. Gekroond als ‘NBD Biblion Jeugdspecialist van het Jaar’ starten ze dit schooljaar 2021/2022 weer met een reeks van acht lespakketten. Met ook een aflevering rondom de Week van de Mediawijsheid. Een mooi voorbeeld van ketensamenwerking. BiebBoy Joran Floor en Susanne Beckers van InSicience vertellen hier meer over.

De pilot Scoor een Boek! is in Gelderland afgerond met 4400 gelezen boeken door in totaal 10 klassen. Een prima score. Toch streeft Kees Meulendijks, projectmedewerker educatie bij de Bibliotheek Gelderland-Zuid, in 2019 naar een verdubbeling van dit aantal. In dit interview vertelt Kees over zijn ervaringen met het nieuwe project.

Waarom zijn jullie gestart met Scoor een Boek?
“Onderzoek toont aan dat met name jongens in de groepen 5 en 6 minder gaan lezen, hun leesplezier neemt af. We willen het leesplezier op school natuurlijk bevorderen. Scoor een Boek! is een prikkelend jaarlijks terugkerend project dat juist inzet op leesplezier en het maken van leesmeters. Dit doen we met de hulp van een bekende voetballer. Deze voetballer inspireert de leerlingen om zoveel mogelijk boeken te ‘scoren’. Voor ieder gescoord boek plakken de leerlingen een sticker. Dat spelelement werkt heel goed."

Waarom werkt het?
“Er is een duidelijk startmoment, een periode van ‘scoren’ (8 tot 10 weken lezen, red.) en een sportieve afsluiting met alle deelnemende klassen bij elkaar. Bij de aftrap en rust is er een motiverend filmpje waarin de voetballer of de club een rol speelt. Halverwege de looptijd komt er een educatiemedewerker van de Bibliotheek in de klas om te kijken hoe het gaat, hoeveel boeken de kinderen gescoord hebben en om te praten over boeken. De kinderen geven elkaar ook boekentips. Van een klasgenoot nemen kinderen die makkelijk aan. En doordat de kinderen als klas gezamenlijk ‘scoren’, vergroot dat het saamhorigheidsgevoel.”

Wat moet je er als Bibliotheek voor doen?
“We werken met meerdere partijen samen en dat vergt veel onderlinge afstemming. We hebben bijvoorbeeld nog nooit met een voetbalclub samengewerkt. Voor aanvang van het project zijn we druk met het samenstellen van een aansprekend en informatief aanbod en tijdens het project hebben we drie contactmomenten met de klas. Maar het project is deze inspanningen dubbel en dwars waard: het enthousiasme van zowel de leerlingen als docenten geeft veel voldoening.”

Wat kom je allemaal tegen?
“Het trainingsschema van het voetbalteam is soms aan verandering onderhevig. Dat is lastig met afspraken maken. Maar het trainen gaat nu eenmaal voor. Positief is dat we scholen hebben benaderd die nog geen Bibliotheek op School hebben, om ons werkgebied uit te breiden. We willen in volgende editie het liefst dat twintig scholen in het ‘fangebied’ van N.E.C. meedoen. We hebben op dit moment al 11 klassen binnen voor 2019.”

Welke tips heb je voor andere Bibliotheken?
“Het is belangrijk om aan goed verwachtingsmanagement te doen. Maak duidelijke afspraken met de deelnemende scholen, zodat ze van tevoren weten waar ze aan toe zijn. Hierbij is een duidelijke planning essentieel, zodat ze de activiteiten makkelijk kunnen integreren in hun eigen onderwijsprogramma.”

Een uniek taalproject is die van de bblthk in Wageningen. Met Plezier in Taal (PIT) weten zij de moeilijk te bereiken jonge kinderen en ouders/verzorgers te activeren met taal en spel. En juist niet alleen in de Bibliotheek, maar het liefst overal. Hoe is het project tot stand gekomen en hoe staat er nu voor? José Tammer, Specialist educatie & projectleider bij de bblthk, vertelt daar graag meer over.

In deze weken klinkt op veel scholen in Overijssel en Gelderland het startschot van Scoor een Boek! Leerlingen van groep 5 en 6 gaan 10 weken lang zoveel mogelijk leuke boeken scoren.