Veel van jullie zullen afgelopen week ook het nieuws rondom de bedreigingen aan het adres van schrijver Pim Lammers hebben gevolgd. Na de verklaring van CPNB, hebben ook veel andere organisaties berichten gedeeld over het belang van het vrije woord en de vrijheid van literaire expressie. Zo staan ook de VOB, NBD Biblion en andere literaire organisaties achter en ondertekenen de steunbetuigingen over de veiligheid en vrijheid van schrijvers.
Landelijk brengen bibliotheken en boekwinkels het werk van schrijver Pim Lammers komende week onder de aandacht door bijvoorbeeld door zijn werk op een prominente plek te etaleren en posters met zijn gedichten op te hangen. Uitgever Querido | Singel Uitgeverijen heeft het initiatief genomen voor een poster met een gedicht uit zijn recente bundel Ik denk dat ik ontvoerd ben en andere gedichten. Deze poster is vanaf deze week via de webshop van NBD Biblion te bestellen.
Bibliotheken voor de literatuur
Een ‘kant kiezen’ tussen een persoon en een groep, opkomen voor de een óf de ander, mag voelen alsof het ingaat tegen de al-partijdigheid die je als bibliotheek wil uitstralen: we zijn er voor iedereen. Wanneer we echter uitzoomen, kunnen we zien dat deze actuele gebeurtenis staat voor een breder fenomeen. In de column ‘In deze anti-elitaire tijden is de verbeelding de vijand’ van Bas Heijne in het NRC, gaat het over de aloude vraag of een schrijver verantwoordelijk moet worden gehouden voor wat hij of zij als fictie opschrijft. Rushdie met zijn Duivelsverzen, Nabokov voor Lolita. En zo zijn er nog veel meer voorbeelden.
En daarop mag de schrijver, de bibliotheek, de kunstenaar en samenleving wel degelijk reageren. Uiteindelijk krijgt Pim Lammers geen doodsbedreigingen omdat hij pedofilie zou verheerlijken, maar omdat hij zijn verbeelding gebruikt om controversiële thema’s te onderzoeken. Monique Smit en ‘de haren’ reageren op literatuur, en niet op daden. Wat zijn de gevolgen als we niets meer op mogen schrijven dat van de wet niet mag? Worden detectives over moorden dan verboden? Is een boek over overspel dan strafbaar? Lees ook de column van Özcan Akyol over de literatuur als vrijplaats.
Via de literatuur (en andere verhalen en kunst) kunnen we juist zonder effect complexe onderwerpen onderzoeken, logica zoeken, catharsis ervaren over de gebeurtenissen die we zelf nooit meemaakten en zo meer begripvol zijn dan we ervoor waren. Opkomen voor Lammers dus, maar vooral ook voor de waarde van de literatuur.
Deel met andere programmamakers wat jullie doen
De bibliotheek is een plek van duiding, het geven van context en van verdieping. De bibliotheek brengt mensen met haar collectie en programma’s in contact met andere perspectieven en met andersdenkenden. Bibliotheken zijn ook een plek van ontmoeting, van debat en van dialoog. Als er dus één plek is waar je met elkaar het gesprek over deze vragen kunt voeren is dat wel de bibliotheek!
Bert Hogemans, Directeur-bestuurder bij Bibliotheek Gelderland Zuid, schreef er op LinkedIn een bericht over waarin hij o.a. schrijft: “Als #bibliotheek willen we zorgen dat iedereen de beste versie van zichzelf kan en mag zijn. Dit houdt in dat we een zo breed mogelijk beeld schetsen van hoe de samenleving eruit ziet. We laten zien wat er allemaal is en stellen iedereen in staat om daar zelf een oordeel over te vormen. En we waarderen iedereen die op een fatsoenlijke manier anderen waardeert.”Ook schrijft hij: “Hier ligt een taak voor ons. Breng boeken aan de man. Laat zien dat ironie, sarcasme, hyperbolen instrumenten zijn om waarheden te dienen. Maar dat waarheden in een context moeten worden geplaatst. Dat ze niet eeuwig zijn en ook niet altijd waar. Wij, lieve collega's van de Bibliotheek, staan in de frontlinie van een strijd tegen kortzichtige, snelle en lelijke meningen die als feiten worden gepresenteerd.”
Mede naar aanleiding van de oproep van het CPNB en de Koninklijke Boekenverkopersbond om het gesprek aan te gaan over deze vragen zijn we benieuwd naar hoe jullie hier in jullie bibliotheek mee om gaan. Nemen jullie een standpunt in? Hebben jullie hier met collega’s gesprekken over? Wat komt daar uit? Laten we met elkaar delen en elkaar inspireren! Praat mee via BiebtoBieb.
Uitgebreider van gedachten wisselen? Zoek ons op!
